નવી દિલ્હી : ભારતના મેટ્રોપોલિટન શહેરોમાં પ્રદૂષણ સતત વધી રહ્યું છે. સ્વિસ જૂથ IQAirના રીઅલ-ટાઇમ ડેટા અનુસાર, રવિવારે (5 નવેમ્બર) વિશ્વના પાંચ સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોની યાદીમાં ત્રણ ભારતીય શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. આમાં દિલ્હી ટોચ પર છે. કોલકાતા ત્રીજા અને મુંબઈ પાંચમા ક્રમે છે. IQAirના સવારે 8 વાગ્યાના ડેટા અનુસાર દિલ્હીનો એકંદર હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) 492 નોંધાયો હતો. છેલ્લા ચાર દિવસથી અહીંની હવા ઝેરી બની છે. તે જ સમયે, આજે કોલકાતામાં AQI 204 અને મુંબઈમાં AQI 168 હતો. ભારતના ત્રણ શહેરો સિવાય ટોપ-5ની યાદીમાં બાકીના બે શહેરો પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશના છે. ખરાબ હવાના મામલે લાહોર બીજા સ્થાને છે જ્યારે બાંગ્લાદેશની રાજધાની ઢાકા ચોથા સ્થાને છે. સિસ્ટમ ઓફ એર ક્વોલિટી ફોરકાસ્ટિંગ એન્ડ રિસર્ચ (SAFAR-India) એ જણાવ્યું હતું કે દિલ્હીનો હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક શનિવારની સરખામણીએ રવિવારે થોડો ઘટાડો થયો છે, જો કે તે હજુ પણ ગંભીર શ્રેણીમાં છે. શનિવારે (4 નવેમ્બર) દિલ્હીનો એકંદર AQI 504 હતો. દિલ્હી એરપોર્ટ વિસ્તારમાં સવારે 9 વાગ્યે હવાની ગુણવત્તા 486 માપવામાં આવી હતી.વધતા પ્રદૂષણને કારણે દિલ્હી સરકારે પ્રાથમિક શાળાઓને 10 નવેમ્બર સુધી બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે. દિલ્હીના શિક્ષણ પ્રધાન આતિશીએ X પર જણાવ્યું હતું કે સોમવારથી શુક્રવાર સુધી પાંચમા ધોરણ સુધીની શાળાઓ બંધ રહેશે. 6 થી 12 સુધીના વિદ્યાર્થીઓ માટે ઓનલાઈન ક્લાસની વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે. આ પહેલા સીએમ અરવિંદ કેજરીવાલે 3 અને 4 નવેમ્બરે શાળાઓ બંધ રાખવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.અહીં દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રી ગોપાલ રાયે શનિવારે કેન્દ્રને પત્ર લખ્યો હતો. તેમણે કેન્દ્રીય પર્યાવરણ મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવને પાંચ રાજ્યો (દિલ્હી, યુપી, પંજાબ, રાજસ્થાન અને હરિયાણા)ના પર્યાવરણ મંત્રીઓ સાથે ઈમરજન્સી બેઠક યોજવા જણાવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે દિલ્હીના પડોશી રાજ્યોમાં કમિશન ઓફ એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM)ના નિયમોનું ઉલ્લંઘન થઈ રહ્યું છે.હવાની ગુણવત્તા અંગે, મેદાંતા હોસ્પિટલ, ગુરુગ્રામના ડૉ. અરવિંદ કુમારે 4 નવેમ્બરે જણાવ્યું હતું કે 400-500 AQI વાળી હવા 25-30 સિગારેટના ધુમાડાની સમકક્ષ છે. તે તમામ વય જૂથોના લોકોને અસર કરે છે. આ ઝેરી હવા સગર્ભા સ્ત્રીઓના પેટમાં ઉછરી રહેલા બાળકને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે.દિલ્હીમાં પ્રદૂષણ પર એપોલો હોસ્પિટલના ડૉક્ટર નિખિલ મોદીએ લોકોને માસ્ક પહેરવાની સલાહ આપી છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે દિલ્હી અને તેની આસપાસની હવાની ગુણવત્તા બાળકોના માનસિક વિકાસ પર પ્રતિકૂળ અસર કરી રહી છે. આખું શહેર ગેસ ચેમ્બર બની ગયું છે. ધુમ્મસનું જાડું પડ છે. લોકોની ત્વચા અને આંખોમાં બળતરા થવા લાગી છે.બગડતી હવાની ગુણવત્તાને કારણે, કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) એ 3 નવેમ્બરના રોજ દિલ્હી-NCRમાં ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) ના ત્રીજા તબક્કાનો અમલ કર્યો. જ્યારે AQI 401-450 ની રેન્જમાં ગંભીર બને છે ત્યારે GRAPનો સ્ટેજ III લાગુ કરવામાં આવે છે.જેના કારણે રેસ્ટોરાંમાં બિનજરૂરી બાંધકામ-ડિમોલિશન અને કોલસાના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. સરકારે BS-3 પેટ્રોલ અને BS-4 ડીઝલ ફોર વ્હીલરના ઉપયોગ માટે 20,000 રૂપિયાનું ચલણ કાપવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. સીએમ અરવિંદ કેજરીવાલે શુક્રવાર અને શનિવાર માટે પાંચ ધોરણ સુધીની તમામ સરકારી અને ખાનગી શાળાઓને બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો હતો.વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું- દિલ્હીની હવા ખરાબ થશે દિલ્હીમાં વધી રહેલા પ્રદૂષણ અંગે વૈજ્ઞાનિકોએ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તેમના મતે આગામી દિવસોમાં દિલ્હીની હવા વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. તેમજ વૈજ્ઞાનિકોએ ઓછા વરસાદને પ્રદૂષણમાં વધારાનું મુખ્ય કારણ ગણાવ્યું હતું. આ વર્ષે ઓક્ટોબરમાં માત્ર એક જ દિવસે 5.4 મીમી વરસાદ નોંધાયો હતો. જ્યારે ઓક્ટોબર 2022માં 6 દિવસ માટે 129 મીમી અને ઓક્ટોબર 2021માં 7 દિવસ માટે 123 મીમી વરસાદ નોંધાયો હતો.
